Romana Kryzanowska. 30 juni 1923 – 30 augustus 2013
Romana Kryzanowska is afkomstig uit een zeer artistieke familie. Ze werd geboren op 30 juni 1923 in een plaatsje vlakbij Detroit; ze bleef het enige kind. Romana is zonder twijfel van alle Elders het meest loyaal en toegewijd gebleken aan Joseph en Clara Pilates. Helaas is Romana kortgeleden in haar slaap overleden op 30 augustus 2013. Haar dood is een zeer groot verlies voor de Pilates gemeenschap!
Trouw aan Joe en zijn methode
Zonder Romana Kryzanowska zou mijns inziens in Nederland geen écht Pilates zijn. Wellicht zou er iets bestaan dat op Pilates leek, maar er zou geen Contrology worden beoefend. Joseph Pilates noemde zijn methode oorspronkelijk Contrology en die originele erfenis heeft Romana onvermoeibaar doorgegeven aan de wereld. Niet aflatend heeft zij zich ingezet om de oorspronkelijke versie van Joseph door te geven. Geen moment heeft zij afgeweken van het origineel en Romana is altijd trouw gebleven aan hetgeen Joseph haar heeft geleerd vanaf 1942.
Joseph’s grootste fan
In 1942 kwam Romana voor het eerst in de Pilates Studio van Joseph Pilates in New York. In datzelfde jaar was ze als balletdanseres aangenomen aan The School of American Ballet; de dansschool van de beroemde George Balanchine. Vanwege hielspoor kon Romana niet meer dansen; ze was toen 19 jaar oud. Na een aantal heilloze bezoeken aan artsen, bracht George Balanchine – zelf ook klant van Joseph – Romana naar de Controloy-Art-Studio-Pilates of Joseph Pilates. Aldaar kreeg ze de opdracht om minstens 2 weken niet te dansen, maar braaf de oefeningen te doen die ze van Joe kreeg. Ze vond de studio verschrikkelijk, vertelde ze haar moeder. Het was een oud en donker gebouw en de studio stonk naar zweet. Bovendien vond ze het raar dat die vreemde, norse en intimiderende man nauwelijks aandacht aan haar voet had besteed. Eigenlijk wilde ze niet meer terug, maar ze moest van haar moeder. Binnen no-time was Romana echter om. Niet alleen was haar enkel en voet genezen, maar ze kon beter dansen en haar conditie was enorm verbeterd. Ze werd Joseph’s grootste fan!
In Joe’s voetstappen
Romana bleef, naast haar danstraining, zo vaak als ze kon naar de studio komen; soms zelfs twee keer per dag. Ze werkte voornamelijk met de apparaten, want matoefeningen werden gegeven aan klanten die veel reisden. Ze leerde alle Contrology-technieken en na 1 jaar gaf Romana zelf les in de studio als assistent. Ze werd niet betaald voor haar diensten, maar in ruil kreeg ze de kennis van de methode.
Op haar 21ste trouwt Romana met een rijke zakenman uit Peru; Pablo Mejia. Het stel gaat wonen in Peru, tot groot verdriet van Romana’s moeder, maar ook van Joseph en Clara. Ze was inmiddels een goede vriend geworden, maar ook onmisbaar gebleken voor de studio. Romana krijgt twee kinderen; Paul en Sari. Ze bleef altijd contact houden met Joseph en Clara. In 1958 komt Romana terug naar Amerika. Vrij snel gaat ze weer lesgeven in Joe’s studio. In die tijd waren Clara en Joseph flink op leeftijd, maar zij werkten nog elke dag hard in de studio. Tussen Romana en hen wordt de vriendschap nog hechter; ze noemde hen “Uncle Joe” en “Aunt Clara”. Samen met John Winters neemt Romana het management op haar schouders.In haar kopie van “Return to life through Contrology” *, had Joe geschreven dat Romana degene was die in zijn voetstappen mocht treden.
Romana hield studio draaiend
Tot de dood van Joseph in 1967 bleef Romana werken en studeren in de studio. Clara en Romana zorgden ervoor dat de studio bleef draaien; in 1970 werd Romana de manager van The Pilates Studio, wat de naam van de studio toen was. Na de dood van Clara in 1977 bleef Romana samen met haar dochter Sari, werken in de studio in New York. Daarna richtte zij Romana’s Pilates op en reisde de hele wereld over om trainers op te leiden in de pure Contrology.
Geen half werk
Romana bewaakte nauwlettend het niveau van de uitvoering. Tijdens haar onderricht was ze streng. Ze duldde geen “half werk” van haar studenten. Volledige inzet was vereist, maar haar humor en haar houding van “elke dag is een feest waard” maakte haar tot een zeer geliefd persoon. Een aantal trainers heeft bij haar in huis gewoond, alwaar ze intens met haar studeerden. Romana zette zich voortdurend in – zelfs tot op zéér hoge leeftijd – om over de hele wereld de pure Pilatesmethode te doceren; ze demonstreerde met eenvoud op haar 80ste levensjaar gevorderde oefeningen op de Cadillac. In Nederland kwam ze regelmatig in de studio van Marjorie Oron in Den Haag om Romana’s Pilates door te geven. Haar dochter Sari Mejia Santo heeft nu het stokje van Romana overgenomen om de erfenis van Joseph door te geven.
Niet altijd de waarheid
Joseph bleek een aantal mythes de wereld in te hebben geholpen. Het kon in haar ogen niet waar zijn dat hij niet eerlijk was geweest over zijn leeftijd en een aantal andere zaken. Javier Perez Pont en Esperanza Aparicio Romero hebben de biografie over Joseph Pilates – The Biography; Joseph Hubertus Pilates – op haar uitdrukkelijke verzoek geschreven. Jarenlang bleef zij beide Pilates trainers vragen om het boek over haar held te schrijven en uiteindelijk heeft dat geresulteerd in het zeer lijvige en complete werk over het leven van onze genius. De auteurs Javier en Esperanza gaven regelmatig aan Romana door wat zij hadden ontdekt over het leven van Joseph. Romana kon echter niet geloven, ondanks de duidelijke documenten en feiten, dat Joseph niet altijd de waarheid had gesproken.
©Marjolein van Sonsbeek
* “Return to life through Contrology” is geschreven door Joseph Pilates, uitgegeven in 1945
Bron: “The Biography: Joseph Hubertus Pilates”, Javier Perez Pont & Esperanza Aparicio Romero.
Geef een reactie