Happy Stan
Stanislaw Jerzmanski, ook bekend als Happy Stan, werd geboren op de 3e juni 1984 in Polen. Hij heeft een interessant verhaal te vertellen. Zijn macrobiotische reis startte toen hij de enorme impact ervoer dat voedsel op zijn lichaam en geest had. Geniet van dit interview van deze ervaren macrobiotische kok en wat voedsel voor jou kan doen. Stan voorspelt:”Dit zal een echt MACRO jaar zijn voor mij.”
Ik werd vegetariër
Grappig genoeg, ben ik een vegetarier geworden aan het begin van de 21e eeuw, dus bijna vijftien jaar geleden. Het was een lange weg voor mij om te begrijpen dat je levensstijl en vooral het dagelijks eten een enorme invloed heeft op ons leven en de kwaliteit ervan. Ik ben stapsgewijs erachter gekomen dat het een goede keuze was, niet alleen voor mij, maar ook voor mijn familie.
Ik moest alles stap voor stap leren. Nadat ik gestopt ben met het eten van vlees, vanwege ethische redenen in die tijd, verloor ik veel gewicht – binnen 6 maanden verdween de vetlaag onder mijn huid geleidelijk. Nu, als ik terugkijk weet ik dat dit gewoon “afvoeren” was , zoals we dat noemen in de Macrobiotiek, of het wegwerken van “overtolligheden” zoals het in TCM (Traditionele Chinese geneeskunde) heet.
Ik had ook voortdurend problemen met verstopte sinussen, onregelmatige stoelgang, vaak neusbloeding, bloed in mijn ontlasting en vele andere kleine gezondheidsproblemen evenals allerlei “seizoenziekten”.
Wij zeggen in Macrobiotiek / TCM dat mensen met een sterke constitutie (een soort van lichaamsbouw die wij ontwikkelen tijdens de foetale ontwikkeling in de baarmoeder en ook gedurende de eerste zeven jaar van onze kindertijd) minder vatbaar voor ziektes zijn. Dus “dankzij” mijn sterke constitutie, heeft het een lange tijd gekost om deze kennis te begrijpen en voornamelijk om alle veranderingen in mijn dagelijkse praktijk in te brengen.
lotus, tofu and nori miso soup, black beans with pumpkin nishime, blanched broccoli, brown rice with oat Pleurotus ostreatus with tofu, pressed salad from radish
Stoppen met zuivel
Ik was 19 jaar oud, al drie jaar een vegetarier dus, maar ik was nog steeds elke dag ongelofelijke hoeveelheden melk en zuivel-producten aan het consumeren. Op een dag ging bij een KNO-arts om raad vragen vanwege mijn eeuwig verstopte sinussen. Gelukkig genoeg, heeft hij me niet doodgewoon pillen voorgeschreven, maar heeft erop gewezen dat ik moet proberen mijn zuivel consumptie te verminderen. Ik begon dus er meer over te lezen en op het gegeven moment besloot ik om het eens uit te proberen. Het is mij nu duidelijk dat die dokter helemaal gelijk had, want zuivel is een van het meest slijmproducerende voedingsmiddelen. De longen en sinussen zijn gewoon ‘afvalbakken’, waar de overmaat aan slijm wordt opgeslagen om later te worden afgevoerd maar alleen als wij ons lichaam de kans ervoor geven door geen of ten minste niet te veel slijmproducerende voedingsmiddelen meer te consumeren.
Ik kon niet opeens gewoon met alle zuivel stoppen, ik stopte dus eerst met het eten van ongefermenteerde zuivelproducten. Ik at nog steeds kaas, yoghurt, kefir enzovoort, maar dit alleen hielp al behoorlijk. Binnen twee jaar was de situatie met mijn sinussen genezen.
Ik hield altijd van koken
Tegenwoordig is in de levensstijl van de Polen veel veranderd in vergelijking met toen ik een kind was. Nu gaat alles in de richting van de westerse stijl van “We hebben geen tijd, laten we maar een kant-en-klare-maaltijd zo snel mogelijk opwarmen!”. In mijn kinder- en pubertijd had ik ontzettend veel geluk dat mijn moeder elke dag voedsel vanaf de basis voor het hele gezin kookte. Ik hielp altijd graag in de keuken, dus ik kon veel leren, zowel van mijn moeder als van mijn grootmoeder.
Ik hield altijd van koken en vandaar dat ik een paar jaar later in mijn studietijd ben begonnen te werken als kok in een kleine boekwinkel, die ook een vegetarische café was. Ik was in die tijd ook bezig met fotografie als een van mijn hobby’s. Ik maakte dus al toen foto’s van mijn gerechten. Wat voor verschrikkelijke foto’s waren dat! Maar goed, dankzij die foto’s heb ik een meisje ontmoet die geïnteresseerd in TCM was. We zijn vrienden geworden en hebben besloten samen een kookboek te gaan schrijven. We hebben dus een half jaar samen lekker gekookt en twee seizoensgebonden vegetarische kookboeken volgens de vijf elementen (wat een deel van de TCM uitmaak) geschreven.
sweet millet, nishime pumpkin & wakame, cucumber salty pickle & fast umesu radishpickle, wokked veggies & smoked tempeh
Het leek een no-no diet.
Tijdens het maken van die kookboeken moest ik veel boeken lezen. Ik was geïnteresseerd zowel in de westerse benadering van de voedingsleer als die van de TCM. Op een dag was ik op zoek naar interessante kookboeken in een natuurwinkel en ik kwam een boek over macrobiotiek tegen. Ik weet niet meer de naam van de auteur, maar ik besloot om het boek te kopen. Toen ik thuis kwam begon ik het boek te lezen. Ik was zo verbaasd! Volgens dat boekje was bijna alles verboden – het was geschreven op een zeer strenge manier. Dat boekje heeft me successvol voor ten minste twee jaar ontmoedigd om alles wat met Macrobiotiek te maken had te vermijden. Het leek een no-no diet.
Het was mijn derde studie jaar Nederlandse Taal & Cultuur in mijn geboortestad in Wroclaw te Polen. Ik was toen bezig met het zoeken naar een baan die echt verbonden is met mijn studies Neerlandistiek. Ik ben dus begonnen te werken bij het maken van een Pools-Nederlands woordenboek. Op een gegeven moment ben ik erachter gekomen dat de hele dag achter de computer scherm zitten gewoon niet mijn ding is. Tegelijkertijd realiseerde ik mij dat het lezen van TCM / dieetleer boeken niet genoeg is, dat ik mijn levensstijl moest veranderen en dus begon ik met echte studies om volledig de connectie dieet-lifestyle-gezondheid te kunnen begrijpen.
Ik deed vervolgens een half jaar onderzoek naar TCM / Macrobiotische scholen in Polen en in Nederland. Uiteindelijk heb ik besloten om te verhuizen naar Amsterdam, waar het Kushi Instituut (KI) is gevestigd, evenals vele goede TCM scholen in de omliggende steden. Na vele e-mails en nog meer onderzoek besloot ik uiteindelijk in 2011 te beginnen met het bestuderen van de macrobiotiek aan het Kushi Instituut in Amsterdam. Dat was de tijd dat ik begreep dat het de Macrobiotiek was wat ik al die jaren had gezocht!
Ik was erg enthousiast over Macrobiotiek
Ik probeerde namelijk al vroeger puur veganistisch te gaan eten voordat ik Macrobiotiek aan het Kushi Instituut in Amsterdam begon te studeren, maar het is mij niet gelukt – ik werd erg mager, ik heb mijn fysieke kracht verloren en daarnaast had ik elke dag rond 6 uur ’s avonds een heel sterke hunkering naar snoepjes, ik moest dus meteen een reep chocola of een pak koeken gaan kopen en die gelijk daarna opeten. Ik besloot toen om weer kaas en eieren te eten.
Ik was erg enthousiast over Macrobiotiek en na het halen van Level 1 van “The Art Of Life” – de meest uitgebreide opleiding aan het Kushi Instituut in Amsterdam- mailde ik mijn ouders om te vragen hoe het ging. Ik hoorde dat mijn vader diabetes type II had. Ik wilde hem helpen, maar ik wist niet waarmee ik moet beginnen. Ik bedoel – hoe moet met ik al deze yin, yang en andere vreemd klinkende, een doorsnee Europeaan die Oosterse theorieën uitleggen.
1 shitake, carrot & dried daikon shiromiso soup, 2 pressurecooked sweet rice, hato mugi & lotusseeds, 3 nishime pumpkin with green peas & fu nori, 4 wokked garlic, parsley root & kale +tempeh, 5 home grown gardencress, alfa-alfa & broccoli sprouts
Ik ging meteen aan de slag
Ik ging meteen aan de slag – ik begon allerlei boeken en online artikelen over diabetes te lezen en uiteindelijk schreef ik een 5 pagina’s lang e-mail naar mijn vader met vele bijlagen, foto’s en informatie over hoe voedsel je gezondheidstoestand kan beïnvloeden. Ik heb de e-mail beëindigd met de conclusie dat eigenlijk alles waarmee hij mee moest beginnen was om alles wat gerafineerd uit zijn dieet te elimineren (dus geen: suiker, geraffineerde bloem, geraffineerde oliën en geen keukenzout – NaCl – meer). Anders zou binnen twee jaar zijn suikerziekte “chronisch” worden. In zo’n geval moet je aanhoudend je bloedsuikerspiegel in de gaten houden en als die te laag wordt, moet je meteen insuline, die je trouwens voortdurend bij je moet hebben, inspuiten – anders kan je in een coma terechtkomen en als niemand in je omgeving je conditie opmerkt, ga je dood. Zo eenvoudig is het. Dat heeft snel geholpen – mijn ouders stopten met het eten van geraffineerde voedingsmiddelen. Ik was weer zo happy!
Maar de basis van hun dagelijks ontbijt was nog steeds brood, dus ik zei dat ze moesten stoppen commercieel gistbrood te eten, zelfs als het volkoren was. Ik mailde mijn moeder om te vertellen hoe ze een zuurdesem brood moest bakken. Ze leerde het vrij snel en na enkele maanden was ze zo goed in geworden, dat ze brood niet alleen voor haar en mijn vader bakte, maar ook voor de buren en het gezin van mijn broer. Iedereen hield van haar brood, want het smaakte net als het “normaal” brood, zonder al die chemische toevoegingen. Na 5 maanden onderging mijn vader een suikerziekte test en hij werd niet meer gediagnosticeerd met diabetes type II! Ik was zo happy!
1millet&buckwheat2nishime-pumpkin&cauliflower3red-radish-sprouts4watercress5blanched-green-cabbage&roasted-walnuts6shoyu,ginger&kuzu-black-soybeans
Mijn ouders in Polen
Na het voltooien van level 2 aan het Kushi Instituut ging ik mijn ouders in Polen bezoeken. Toen ik bij hen was aangekomen kreeg ik te horen dat mijn moeder het begin van osteoporose had, de zogenaamde osteopenie, Hashimoto thyroïditis en slechte resultaten van een bloedtest had. Ik kwam direct in actie en vertelde dat mijn ouders een stap verder moesten gaan en moesten stoppen met het eten van vlees en vooral zuivelproducten – de grootste oorzaak van mineralenverlies, dus eigenlijk de oorzaak van mijn moeder’s osteopenie.
Het was niet makkelijk, maar gelukkig bracht ik naar Polen een GROTE koffer mee vanuit Nederland, die ik nauwelijks kon zelf dragen. Hij woog iets van 50kg en was boordevol met macrobiotische specialiteiten: een paar soorten miso, umeboshi, kuzu, 25kg van calasparra bruine rijst, natto-miso, mirin, agar-agar, nama shoyu, umeboshi pasta, wijnsteen bakpoeder, drie soorten van Hokkaido pompoenen, vele soorten zeewier en andere hoogwaardige voedingsmiddelen die moeilijk of onmogelijk op dat moment in Polen te kopen waren. Mijn ouders dachten dat ik een beetje gek ben om al die vreemde producten helemaal uit Amsterdam mee te nemen, maar op een of andere manier heb ik hen overtuigd om alles te proeven en daarnaast begon ik voor mijn ouders elke dag te koken gedurende twee weken dat ik in Polen was. Ik liet hen ook een aantal basis Do-In oefeningen zien en we zijn ook begonnen ’s ochtends hard te lopen.
Een sushi-avond
Twee dagen voor mijn terugreis naar Nederland organiseerde ik een sushi-avond met mijn ouders. Ik liet hen zien hoe je sushi moest maken en ik was echt verbaasd toen mijn vader een van de sushi’s proefde en vertelde dat mijn volkoren veganistische sushi rol beter smaakte dan de sushi van de sushi bar! Ik was weer zo happy! Ik had mijn best gedaan, maar op de een of andere manier dacht ik dat mijn ouders mijn inzet en al dat voedsel-ziekte gedoe nog steeds niet helemaal serieus namen en ik dacht dat als ik er niet meer bij hen zou zijn, ze weer opnieuw elke dag zuivel en vlees zouden eten.
Mijn verblijf in Polen was bijna beëindigd – ik stapte dus op de bus naar Amsterdam in, ik vond een plek om te zitten keek uit het raam naar de voorbijgaande kilometers. Ik bleef maar denken aan mijn ouders en wat zouden besluiten. Ik was bang dat ze niet in staat zouden zijn om het nieuwe dieet aan te houden. Ik viel in slaap. Opeens kreeg ik een telefoontje. Het was mijn moeder. Ze belde mij om te vragen: “Kan je mij nog een keer vertellen hoe je die tofu voor de sushi hebt klaargemaakt? Onze vrienden hebben ons uitgenodigd voor een feest en we zullen er niets kunnen eten omdat alles vlees, zuivel en gerafineerde producten zal bevatten, dus ik dacht dat ik wat sushi’s kan maken en meebrengen”. Ik was verbaasd met deze onverwachte oproep en ik kon gewoon nog steeds niet helemaal geloven in wat ik hoorde! Ze gaan in de richting van de Macrobiotiek! Twee dagen later belde mijn moeder mij weer om me te vertellen dat iedereen op het feest haar sushi’s heerlijk had gevonden en ik kon ook tniet geloven dat ze die vreemde Aziatische rolletjes helemaal in haar eentje klaar had gemaakt! Ik voelde me weer zo happy!!!
Mijn ouders hielden altijd van de traditionele Poolse / Europese keuken en ze konden nooit de smaak van zeewier, gember en veel andere Aziatische smaken verdragen. Ik heb dus mijn moeder geadviseerd om een klein stukje kombu, vanwege zijn milde smaak en geur (in vergelijking met andere zeewier) bij het koken van bonen, soepen en andere gerechten met een sterke smaak toe te voegen, zodat de smaak van zeewier niet waarneembaar is.
Ongeveer half jaar later heeft mijn moeder me gebeld om me te vertellen dat een vriend van haar had uitgenodigd om een gratis osteoporose test bij te wonen. Ze ging het dus doen en … haar botmassa-afname was gedaald! Van 18% naar 11% in vergelijking met half jaar eerder! Ze heeft ook een bloedtest gedaan en … alles was weer in orde! Verbazingwekkend – het duurde 57 jaar om tot 18% botmassa afname te bereiken en het daalde naar 11% binnen slechts 6 maanden! ! Ik was zo happy weer!!!!
Mijn eigen kookdemonstratie
Dus ik ging door met mijn Macrobiotiek opleiding en na het halen van Level 2 ben ik ook begonnen als kok bij Deshima, het restaurant van het Kushi Instituut in Amsterdam, te werken. Het was zo’n inspirerende tijd voor mij – ik heb zoveel leuke mensen ontmoet en ik heb ook de gelegenheid gekregen om te koken voor mensen van over de hele wereld! Ik heb daar meer dan anderhalf jaar gewerkt. Ik nam deel aan twee Zomerconferenties georganiseerd door het KI Amsterdam – het grootste MB evenement in Europa, waar je MB theorie met de beste MB leraren de hele wereld kan studeren, ontzettend veel kan leren over gezond koken, kennis kan maken met allerlei oosterse disciplines zoals Do-in, Shiatsu, Yoga of Tai-Chi, aan kunst workshops kan meedoen en nog veel meer!
Vorig jaar tijdens de Zomerconferentie gaf ik mijn eigen kookdemonstratie over traditionele Poolse gerechten gemaakt op een Macrobiotische manier. Ik heb Barszcz (borsht of gewoon rode bietensoep) en twee soorten gevulde dumplings gemaakt (een soort van “Poolse ravioli”,maar groter): een klassieke hartige soort met een Sauer-kraut, uien en champignons vulling en ook een zoete zomer versie met een fruit vulling. Het was super leuk!
Tijd om deze weg voort te zetten.
Ik wil graag al mijn docenten aan de Kushi Instituut in Amsterdam bedanken voor hun geweldige werk: Wieke, Horriah, Valentina, Jasmijn en Adelbert Nelissen, Karin Baank, Jarka Adamcova, Nini Kossen en alle mensen waarmee ik heb gewerkt tijdens mijn studie / werk tijd aan het KI in Amsterdam: Eva Komarkova, Bini Sharman, Adam Trnka, Julia Vol, Stavros Karagilanis, Petronella van der Hallen, Kovacs Andi, Gideon Nelissen, Elvira en Jelmar Decnop, Serge Matev, Patrick Sturzenegger, Rob Baank, Daniela Apice, Yuma en Loki Berends, Karel Becvar, alle docenten en medewerkers van de Zomerconferentie in 2013/2014!
De lijst is gewoon te lang – jullie weten wie jullie zijn! Al het beste voor jullie allemaal!
Het zal echt een MACRO jaar zijn voor mij.
Nu in 2015 is het tijd om deze weg voort te zetten. Ik ben net begonnen met Macrobiotische kookworkshops, op dit moment volg ik Level 3 van de Macrobiotische opleiding aan het Instituto Macrobiotico Portugal in Lissabon, daarnaast studeer ik met Verne Varona en ik heb nog veel meer plannen voor dit jaar! Het zal echt een MACRO jaar zijn voor mij!
©Stanislaw Jerzmanski
Geef een antwoord